Αθήνα 23/9/2016

Ιδιωτικά Πανεπιστήμια στην Ελλάδα

Όπως είναι γνωστό, η διάταξη του άρθρου 16 του Συντάγματος ομιλεί, ότι «Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα, που αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση». Εξάλλου, ειδική πρόβλεψη υπάρχει και στη παράγ. 8 του ίδιου άρθρου, βάσει της οποίας «Η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται». Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, δόθηκε η ερμηνεία, και αυτό ισχύει μέχρι τώρα, ότι δεν μπορούν και υπό τις προϋποθέσεις αυτές, να ιδρυθούν και να λειτουργήσουν στη Χώρα μας ιδιωτικά Πανεπιστήμια και ούτε, ακόμη, μη κρατικά και μη κερδοσκοπικά.

Το θέμα αυτό αποτέλεσε αντικείμενο μεγάλης και έντονης συζήτησης κατά τη διαδικασία της Αναθεώρησης του 2007/2008. Συγκεκριμένα, στο ΠΑΣΟΚ υπήρξε τότε οξύτατη εσωκομματική διαφωνία. Ειδικότερα υπέρ των μη κρατικών και μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στη Χώρα μας είχε ταχθεί αρχικά και ο τότε Πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και μετά Πρωθυπουργός της χώρας Γεώργιος Παπανδρέου, αλλά υπάρχουν και πολλές αρνητικές φωνές και μάλιστα κορυφαίων στελεχών του ίδιου κόμματος. Στην πορεία, όμως, υπήρξε ενιαία αρνητική στάση του Κόμματος αυτού, όπως και των άλλων Κομμάτων της τότε ελάσσονος Αντιπολίτευσης.

Οι συνθήκες, όμως, σήμερα άλλαξαν τελείως και επιβάλλουν, να αναθεωρηθεί πλήρως και η διάταξη αυτή και να επιτραπούν και στη Χώρα μας, όχι μόνο μη κρατικά και μη κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια, αλλά και ιδιωτικά και πρέπει ν΄ αποτελέσει το θέμα αυτό και πάλι αντικείμενο ευρύτερης συζήτησης και προβληματισμού, για την ίδρυσή τους και στη χώρα μας, υπό την κρατική πάντοτε εποπτεία και τον έλεγχο, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής.  Εξάλλου, απ΄ ό,τι είμαι σε θέση να γνωρίζω, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα του αποκαλούμενου πολιτισμένου κόσμου, που απαγορεύει, και μάλιστα με συνταγματική διάταξη, την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Είναι και η διάταξη αυτή, δυστυχώς, κατάλοιπο των αγκυλώσεων υπέρ του κρατισμού, με πολύ κακές συνέπειες για τη χώρα μας και την ελληνική νεολαία.

Συγχρόνως, θα πρέπει να προστεθεί και νέα παράγραφος στο άρθρο αυτό (16 Σ), βάσει της οποίας θα κατοχυρώνεται συνταγματικά η διαδικασία της αξιολόγησης και του κρατικού ελέγχου για τη διατήρηση της ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση, είτε αυτή είναι δημόσια, είτε, όπως προτείνεται, και μη κρατική και μη κερδοσκοπική ή ακόμη και ιδιωτική. Θα πρέπει δηλ. ο κρατικός έλεγχος να είναι ο ίδιος, τόσο στα κρατικά, όσο και στα ιδιωτικά ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.

Οι ρυθμίσεις αυτές για το θέμα της Παιδείας αποτελούν, πλέον, ώριμο αίτημα και επιτακτική ανάγκη της Ελληνικής Κοινωνίας, το οποίο, πέραν του γεγονότος, ότι συμπορεύεται με τα ισχύοντα στην πλειονότητα των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα συμβάλει, σε μεγάλο βαθμό, και στην ανάδειξη της Χώρας μας σε κέντρο παιδείας και πολιτισμού για ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή και ιδίως για τις Ασιατικές και Αφρικανικές χώρες, αλλά και των Βαλκανίων. Εάν, μάλιστα, στα ιδιωτικά αυτά πανεπιστήμια λειτουργούν και ειδικά τμήματα για την αρχαία Ελληνική Γραμματεία και τον αρχαίο ελληνικό πνευματικό πολιτισμό, και, ειδικότερα για τους Σωκράτη, Σόλωνα, Ευριπίδη, Σοφοκλή, Αριστοτέλη, Δημοσθένη και άλλους διακεκριμένους Έλληνες φιλοσόφους, γίνεται κατανοητό, ότι θα κατακλυσθούν τα Πανεπιστήμια αυτά και η χώρα μας από φοιτητές και ερευνητές του Εξωτερικού και ιδίως της Άπω Ανατολής, οι οποίοι λατρεύουν την αρχαία Ελλάδα και ιδίως την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, την οποία θέλουν να σπουδάσουν και να ερευνήσουν.

Ακόμη, θεωρείται βέβαιο, ότι η ρύθμιση αυτή θα συμβάλει και στην καταπολέμηση της παραπαιδείας και στον περιορισμό της «μετανάστευσης» μεγάλου αριθμού Ελλήνων φοιτητών σε Πανεπιστήμια του Εξωτερικού, η οποία επιφέρει και μεγάλη οικονομική αιμορραγία,  τόσο στις οικογένειες των φοιτητών αυτών, όσο και στον κρατικό προϋπολογισμό. Από επίσημα δε στοιχεία προκύπτει, ότι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο πηγαίνουν κάθε χρόνο, για πανεπιστημιακές σπουδές, άνω των 16.000 φοιτητών. Κατατάσσεται δε η Ελλάδα, σύμφωνα με την Στατική Υπηρεσία της Αγγλίας, στην 4^η θέση, ήτοι μετά την Κίνα και την Ινδία, που έχουν πληθυσμό, η κάθε μία, άνω του ενός δισεκατομμυρίου κατοίκων και την Ιρλανδία, που είναι γειτονικό κράτος και έχουν και την ίδια γλώσσα. Το κόστος δε μόνο για τους φοιτητές αυτούς της χώρας μας ανέρχεται ετησίως στο ποσό των 400.000.000 € και πλέον, χωρίς να υπολογίζονται και τα ποσά που δαπανώνται για Έλληνες φοιτητές σε άλλες χώρες.

Εξάλλου, η ανάπτυξη του υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των Πανεπιστημίων αυτών και του Δημοσίου είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα παράμετρος, όπως ιδιαίτερα προβληματική είναι και η παραμονή πολλές φορές στο Εξωτερικό, μετά την αποφοίτησή τους εκ των Πανεπιστημίων αυτών και η απώλεια για τη Χώρα μας ιδιαίτερα αξιόλογου και ικανού ανθρώπινου δυναμικού και διακεκριμένων επιστημόνων.

Αξίζει δε να επισημανθεί, ότι σήμερα στην Κύπρο (εκτός των κατεχόμενων) λειτουργούν επτά πανεπιστήμια, εκ των οποίων τα τρία είναι κρατικά και τα άλλα τέσσερα είναι ιδιωτικά, και τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα θετικά.

Για όλους αυτούς τους λόγους, είναι απόλυτη ανάγκη να ρυθμισθεί συνταγματικά το θέμα, ώστε και στη χώρα μας να επιτρέπονται ιδιωτικά Πανεπιστήμια.

Αντώνιος Γρ. Φούσας